LỘ TUYẾN CỔ TỬ CUNG (CERVICAL ECTROPION)

Thứ hai - 03/04/2023 23:55

Lộ tuyến cổ tử cung là một tình trạng phụ khoa lành tính và liên quan đến những biên đổi bình thường, và thường xảy ra ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản.Nguyên nhân là do tăng phơi nhiễm của tế bào tuyến cổ tử cung với estrogen, chẩn đoán dựa vào khám cổ tử cung. Trong trường hợp này, tế bào biểu mô trụ của ống cổ tử cung hiện diện ở bên lỗ ngoài cổ tử cung, dẫn tới sự tiếp xúc của tế bào trụ với mô trường âm đạo. Tình trạng này có thể nhầm lẫn với viêm loét cổ tử cung, trong khi thực tế không có tình trạng viêm loét nào ở đây cả.

LỘ TUYẾN CỔ TỬ CUNG (CERVICAL ECTROPION)

1. Bệnh học ( Etiology)
Việc xảy ra lộ tuyến liên quan đến sự tăng nồng độ estrogen. Tế bào trong ống cổ tử cung có đáp ứng cao với estrogen, giúp cho trưởng thành và phân hoá tế bào biểu mô thuộc cổ tử cung. Bởi vậy, lộ tuyến cổ tử cung thường gặp trong tình trạng tăng phơi nhiễm estrogen khác, ví dụ như:

Tuổi thanh thiếu niên
Mang thai
Phụ nữ sử dụng liệu pháp tránh thai bằng hormon
Chu kì rụng trứng
Nó có thể sảy ra bẩm sinh (congenital condition).

Nó không thường xảy ra ở phụ nữ tuổi hậu mãn kinh. Ở giai đoạn hậu mãn kinh (postmenopausal phase), nồng độ estrogen giảm, gây ra tình trạng co rút (shrink) và võng xuống (invert) của cổ tử cung, do đó nó kéo lớp tế bào biểu mô trụ tử ngoài ống cổ (ectocervix) vào trong ống cổ (endocervical canal.
2. Dịch tế học (Epidemiology)
Lộ tuyến cổ tử cung là một trong những tình trạng thương gặp nhất trong chuyên ngành phụ khoa. Lộ tuyến có thể tìm thấy ở khoảng 80% người ở độ tuổi thanh thiếu niên (adolescent). Tỉ lệ cũng tuỳ thuộc vào dạng sử dụng phương pháp tránh thai, hay gặp ở người dùng thuốc uống tránh thai và ít gặp ở người dùng dùng cụ tránh thai loại ngăn chặn (barrier methods of contraception). Có nghiên cứu cho thấy rằng khoảng 43.2% phụ nữ Trung Quốc có tình trạng lộ tuyến cổ tử cung, hiện nay chưa thấy có thống kê ở Việt Nam.
3. Triệu chứng cơ năng và thực thể ( History and physical)
Lộ tuyến cổ tử cung phần lớn là không triệu chứng (Asymptomatic). Trong trường hợp có triệu chứng, phụ nữ có thể có 1 số biểu hiện sau:

Ra dịch âm đạo: Dich âm đạo không có mủ ( non – purulent) có thể màu trắng hoặc màu vàng. Dịch tăng do phần tế bào trụ tiết dịch tăng lên.
Chảy máu sau khi quan hệ (postcoital bleeding). Do mạch máu nhỏ ở vùng biểu mô bị rách sau khi quan hệ. đây cũng là 1 trong những nguyên nhân gây chảy máu ở 3 tháng đầu thai kì.
Chảy máu giữa chu kì (intermenstrual bleeding)
Giao hợp đau ( dyspareunia)
Đau khung chậu
Viêm cổ tử cung tái phát (recurrrent cervicitis)
Đau lưng
Khó tiểu

LỘ TUYẾN CỔ TỬ CUNG CÓ THỂ NHẦM VỚI TRIỆU CHỨNG BAN ĐẦU CỦA UNG THƯ CỔ TỬ CUNG. LỘ TUYẾN CỔ TỬ CUNG KHÔNG PHẢI LÀ DẤU HIỆU SỚM HOẶC LÀ TRIỆU CHỨNG CỦA UNG THƯ CỔ TỬ CUNG.
4. Đánh giá ( Evaluation)
Cần làm thêm 1 số đánh giá với bệnh nhân có lộ tuyến để tránh bỏ sót những bệnh lí khác, bao gồm:

Test chlamydia và gonorrheal ( trong trường hợp nghi viêm cổ tử cung)
Soi dịch mủ âm đạo và cổ tử cung.

Sự khác nhau giữa lộ tuyến cổ tử cung và CIN và ung thư cổ tử cung là khá khó ở đại thể. Mặc dù lộ tuyến cổ tử cung không liên quan đến ung thư cổ tử cung, trong trường hợp có triệu chứng nghi ngờ, cần làm thêm 1 số xét nghiệm: Pap smear, Colposcopy (Soi cổ tử cung) , Colposcopy và Biposy (Sinh thiết)
5. Điều trị và theo dõi ( Treatment/management)
Lộ tuyến cổ tử cung không cần điều trị trừ khi các triệu chứng ảnh hưởng đến đời sống của bệnh nhân. Điều đầu tiên là dừng dùng thuốc tránh thai dạng hormon đường uống hoặc cấy que tránh thai. Nếu triệu chứng vẫn còn dai dẳng khi dừng thuốc, có thể chọn 1 trong các cách sau:

Đốt điện
Áp lạnh
Liệu pháp laser
Bôi boric acid tại chỗ

6. Chẩn đoán phân biệt
Một số tình trạng khác có triệu chứng tương tự như lộ tuyến cổ tử cung và cần được chẩn đoán phân biệt:

Ung thư cổ tử cung: Ra máu sau quan hệ, chảy máu bất thường giữa chu kì, dịch âm đạo bất thường, khó chịu vùng tử cung, vùng màu đỏ xung quanh cổ tử cung khi thăm khám bằng mỏ vịt đều là các dấu hiệu cần loại trừ ung thư ctc.
CIN (cervical intraepithelial neoplasia) – tân sản nội biểu mô cổ tử cung.
Viêm cổ tử cung nhiễm khuẩn: chẩn đoán dựa vào tiền sử, quan hệ không an toàn, cấy dịch, khám lâm sàng.
Viêm cổ tử cung mạn tính
Viêm âm đạo
Nhiễm khuẩn khung chậu.
Có thai

7. Tiên lượng
Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng không có lợi ích khi điều trị lộ tuyến cổ tử cung 1 cách thường quy. Chỉ 1 số phụ nữ có triệu chứng là cần điều trị, mặt khác tình trạng này có thể tự phục hồi qua thời gian.
Mặc dù vậy, lộ tuyến cổ tử cung gây ra tình trạng dễ nhiễm các bệnh lây truyền qua đường tình dục như chlamydia, gonorrhea and HIV. Do vậy điều trị lộ tuyến cổ tử cung có thể có lợi ích ở 1 số nhỏ nhóm phụ nữ nguy cơ cao.
Lộ tuyến cổ tử cung không phải là 1 điềm báo của CIN (tổn thương tiền ung thư) và ung thư cổ tử cung. Thay vào đó, người ta nhận thấy rằng không có lộ tuyến cổ tử cung nhưng quá trình dị sản vảy dẫn tới tăng khả năng nhiễm HPV 16, điều mà dẫn đến tổn thương ác tính.
Lộ tuyến cổ tử cung không dẫn đến vô sinh (Infertility). Nó cũng không gây ra những ảnh hưởng bất lợi đến thai kì và bào thai.
8. Nâng cao nhận thức
Bệnh nhân có lộ tuyến cổ tử cung có thể không nhận biết được cho đến khi được khám định kì. Những triệu chứng như chảy máu âm đạo, giao hợp đau, ra dịch bất thường có thể cảnh bảo bệnh nhân. Bệnh nhân thường lo lắng về việc nó sẽ tiến triển thành ung thư cổ tử cung, viêm cổ tử cung và vô sinh.
Thật sự cần thiết để nói cho bệnh nhân biết rằng lộ tuyến cổ tử cung là sự tiến triển tự nhiên và lành tính. Nó không liên quan đến những tình trạng bệnh, nhưng cần được kiểm tra để loại bỏ khả năng bệnh khác. Bệnh nhân cũng cần được hiểu rõ về các phương pháp điều trị hiện có (treatment modalities available) và lựa chọn điều trị phù hợp khi triệu chứng gây khó chịu. Điều này có thể giúp giảm đi nỗi sợ của gánh nặng tài chính không cần thiết (unnecessary financial burden) mà sẽ ảnh hưởng đến cuộc sống và công việc và sinh lý.